Gemeente Amsterdam

Commissie Omgevingskwaliteit De Schoonheid van Amsterdam

Welstandsgegevens voor dit adres

Vendelstraat 7 1012XX Amsterdam
 
Zaaknummer: Z2023-C006403
Aanvraagnummer: 7920507
Advies aan: Stadsdeel Centrum
 
CRK monumenten - Z2023-C006403-002 - Aanvraag vergunning Rijksmonument
Behandeld: 04-10-2023 door Commissie 1B

Niet akkoord
Aanleiding
Het voormalig Klinisch Ziekenhuis wordt ingrijpend verbouwd, gerenoveerd en verduurzaamd. De bestaande bebouwing op het binnenterrein wordt vervangen door een nieuwe atriumoverkapping, verbindingsbruggen naar de bestaande vleugels en een nieuw entreepaviljoen. De oudbouw wordt voorzien van een nieuwe fundering en het souterrain uitgediept.
De centrale vraag is of met de ingrepen de aanwezige monumentale waarden voldoende worden gerespecteerd en recht doet aan de ruimtelijke en cultuurhistorische waarden van dit gebouw in zijn omgeving.

Er zijn verschillende insprekers die hun zorgen uiten over de stenige, harde uitstraling van het ontwerp van zowel het entreepaviljoen als de openbare ruimte, het (ontbreken van) groen, de grondwaterstand door het aanbrengen van een nieuwe fundering, de zichtbaarheid van de rotonde en de sociale veiligheid en het beheer van de openbare ruimte aan weerszijden van de entree. De commissie neemt kennis van alle informatie neemt deze mee in haar afweging en advisering.

Kader
Beleidskader toetsing ingrepen en/of herstel van Monumenten 2016
Monument: Rijksmonument

Conclusie
De commissie reageert op hoofdlijnen gezien de omvang van het plan en het feit dat het plan wordt voorgelegd als conceptaanvraag. Zij heeft waardering voor de ambitie en zorgvuldigheid van de planvorming, maar het geheel is te gecompartimenteerd en versnipperd en mist integraliteit. Het programma lijkt erg groot waardoor een optimale opzet en passende samenwerking tussen oud en nieuw ontbreekt. De wijze waarop de verschillende ingrepen samenkomen overtuigt niet. Dit wordt met name zichtbaar bij de ruimte tussen het monument en het paviljoen, maar ook bij de verschillende ontmoetingen binnen-buiten en de aansluitingen van de overkapping en de loopbruggen op de ondergelegen gevels, de pui en het paviljoen. De verschillende knooppunten en ontmoetingen moeten scherper en eenduidiger worden uitgewerkt. De positie van het nieuwe volume in de openbare ruimte is niet vanzelfsprekend, waardoor het atrium geen uitloper is van de openbare ruimte van het Binnengasthuisterrein. De hekken aan weerszijden tonen aan dat de hoofdopzet nog niet goed is. Derhalve adviseert de commissie in het proces een stap terug te doen en een integraal voorstel op hoofdlijnen nogmaals als conceptaanvraag voor te leggen.
Voor het funderingsherstel is de commissie, net als M&A en de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied nog niet overtuigd van de noodzaak. Zij vraagt met klem nader onderzoek te doen naar de staat van de fundering en op korte termijn terug te komen met een onderbouwing en plan van aanpak waarvan de inhoud is afgestemd met de ambtelijke adviseurs. Daarin kan ook de hoge zoutbelasting in de gevels als aandachtspunt worden meegenomen.
De commissie onderschrijft en volgt het preadvies van M&A.

Onderbouwing
Het Binnengasthuisterrein is een onderdeel van de openbare ruimte van Amsterdam en is een bijzondere plek in de binnenstad voor studenten, bewoners en bezoekers. Deze beleving van buiten naar binnen en vice versa, zou ook bij het nieuwe BG5 geleidelijk moeten verlopen, zodat het geheel zich vanzelfsprekender voegt in de structuur van gebouwen en hoven. Het entreegebied voelt heel krap en mede door de niveauverschillen is het atrium geen uitloop van de openbare ruimte. De commissie vraagt zich af of de hoofdentree in het paviljoen op deze manier voldoende genereus is en voldoende doorzicht biedt op de rest van het gebouw. De entree zou moeten aansluiten op het doorwaardbare karakter van de plek. Dat er hekken nodig zijn, toont aan dat de hoofdopzet nog niet voldoende is uitgekristalliseerd. Op deze locatie is een virtuoze ruimtelijke invulling noodzakelijk. de huidige opzet is té gecompartimenteerd.
Deze versnippering is vanuit het atrium gezien ook zichtbaar bij de pui onder de bruggen. De bruggen zelf ogen fors en het aanzicht loopt te veel dicht. Dat de bestaande gevelopeningen in de historische gevels worden hergebruikt is positief, maar de aansluitingen van de bruggen op het monument ogen niet logisch. Onduidelijk is of de loopbruggen onderdeel zijn van het paviljoen, van de pui of van het dak.
Het nieuwe atriumdak is fors en visueel erg aanwezig, maar tegelijk is met de hoge constructie ventilatie, geluid en dergelijk opgelost. Aangezien het nieuwe dak niet afdraagt op het monument, is meer afstand tot de monumentale gevel mogelijk. De geornamenteerde gootklossen blijven dan veel beter zichtbaar. Of er voldoende ruimte boven de ‘rotonda’ vrij blijft is niet voldoende aangetoond.
De keuze van een terrazzovloer voor het atrium is begrijpelijk als verwijzing naar het oorspronkelijke gebruik van het monument maar heeft te veel een interieurkarakter voor de ruimte in het atrium.
De commissie is positief over het restauratieconcept voor de bestaande monumentale vleugels. Het herstellen van de littekens in de gevels en herstel van de dakvlakken zorgt voor eenheid. Dit hoofdconcept is zorgvuldig ingezet en kan verder uitgewerkt worden. Het gebruik van een dampopen, biobased en capillair isolatieprincipe oogt veelbelovend en wordt ondersteund. Bij een verdere uitwerking is van belang dat ook de installaties en de aanpak van het interieur van het monument verder inzichtelijk worden gemaakt.
De commissie is benieuwd op welke manier de inbouw van nieuwe lokalen aansluit op de historische structuur van de oude ziekenzalen en of het mogelijk is meer van de oude structuur zichtbaar te maken dan nu het geval is.
De commissie verwijst voor de nadere onderbouwing naar het preadvies van M&A.
CRK welstand - Z2023-C006403-001 - Conceptaanvraag Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 04-10-2023 door Commissie 1B

Niet akkoord
Aanleiding
Het voormalig Klinisch Ziekenhuis wordt ingrijpend verbouwd, gerenoveerd en verduurzaamd. De bestaande bebouwing op het binnenterrein wordt vervangen door een nieuwe atriumoverkapping, verbindingsbruggen naar de bestaande vleugels en een nieuw entreepaviljoen.
De centrale vraag is of de nieuwe ingrepen voldoende kwaliteit hebben en een positieve bijdrage leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van dit binnenstedelijk gebied.

Er zijn verschillende insprekers die hun zorgen uiten over de stenige, harde uitstraling van het ontwerp van zowel het entreepaviljoen als de openbare ruimte, het (ontbreken van) groen, de grondwaterstand door het aanbrengen van een nieuwe fundering, de zichtbaarheid van de rotonde en de sociale veiligheid en het beheer van de openbare ruimte aan weerszijden van de entree. De commissie neemt kennis van alle informatie neemt deze mee in haar afweging en advisering.

Kader
Welstandsnota: De Schoonheid van Amsterdam 2016
Ruimtelijk systeem: Binnenstad (1)
Gebied: Stadshart (0101)
Welstandsniveau: Beschermd
Waardering: Orde 1, rijksmonument

Conclusie
De commissie reageert op hoofdlijnen gezien de omvang van het plan en het feit dat het plan wordt voorgelegd als conceptaanvraag. Zij heeft waardering voor de ambitie en zorgvuldigheid van de planvorming, maar het geheel is te gecompartimenteerd en versnipperd en mist integraliteit. Het programma lijkt erg groot waardoor een optimale opzet en passende samenwerking tussen oud en nieuw ontbreekt. De wijze waarop de verschillende ingrepen samenkomen overtuigt niet. Dit wordt met name zichtbaar bij de ruimte tussen het monument en het paviljoen, maar ook bij de verschillende ontmoetingen binnen-buiten en de aansluitingen van de overkapping en de loopbruggen op de ondergelegen gevels, de pui en het paviljoen. De verschillende knooppunten en ontmoetingen moeten scherper en eenduidiger worden uitgewerkt. De positie van het nieuwe volume in de openbare ruimte is niet vanzelfsprekend, waardoor het atrium geen uitloper is van de openbare ruimte van het Binnengasthuisterrein. De hekken aan weerszijden tonen aan dat de hoofdopzet nog niet goed is. Derhalve adviseert de commissie in het proces een stap terug te doen en een integraal voorstel op hoofdlijnen nogmaals als conceptaanvraag voor te leggen.

Onderbouwing
Het Binnengasthuisterrein is een onderdeel van de openbare ruimte van Amsterdam en is een bijzondere plek in de binnenstad voor studenten, bewoners en bezoekers. Deze beleving van buiten naar binnen en vice versa, zou ook bij het nieuwe BG5 geleidelijk moeten verlopen, zodat het geheel zich vanzelfsprekender voegt in de structuur van gebouwen en hoven. Het entreegebied voelt heel krap en mede door de niveauverschillen is het atrium geen uitloop van de openbare ruimte. De commissie vraagt zich af of de hoofdentree in het paviljoen op deze manier voldoende genereus is en voldoende doorzicht biedt op de rest van het gebouw. De entree zou moeten aansluiten op het doorwaardbare karakter van de plek. Dat er hekken nodig zijn, toont aan dat de hoofdopzet nog niet voldoende is uitgekristalliseerd. Op deze locatie is een virtuoze ruimtelijke invulling noodzakelijk. de huidige opzet is té gecompartimenteerd.
Deze versnippering is vanuit het atrium gezien ook zichtbaar bij de pui onder de bruggen. De bruggen zelf ogen fors en het aanzicht loopt te veel dicht. Dat de bestaande gevelopeningen in de historische gevels worden hergebruikt is positief, maar de aansluitingen van de bruggen op het monument ogen niet logisch. Onduidelijk is of de loopbruggen onderdeel zijn van het paviljoen, van de pui of van het dak.
Het nieuwe atriumdak is fors en visueel erg aanwezig, maar tegelijk is met de hoge constructie ventilatie, geluid en dergelijk opgelost. Aangezien het nieuwe dak niet afdraagt op het monument, is meer afstand tot de monumentale gevel mogelijk. De geornamenteerde gootklossen blijven dan veel beter zichtbaar. Of er voldoende ruimte boven de ‘rotonda’ vrij blijft is niet voldoende aangetoond.
De keuze van een terrazzovloer voor het atrium is begrijpelijk als verwijzing naar het oorspronkelijke gebruik van het monument maar heeft te veel een interieurkarakter voor de ruimte in het atrium.
De commissie is positief over het restauratieconcept voor de bestaande monumentale vleugels. Het herstellen van de littekens in de gevels en herstel van de dakvlakken zorgt voor eenheid. Dit hoofdconcept is zorgvuldig ingezet en kan verder uitgewerkt worden. Het gebruik van een dampopen, biobased en capillair isolatieprincipe oogt veelbelovend en wordt ondersteund. Bij een verdere uitwerking is van belang dat ook de installaties en de aanpak van het interieur van het monument verder inzichtelijk worden gemaakt.

Ten aanzien van het dak van het atrium constateert de commissie dat vol wordt ingezet op de opwekking van stroom door middel van pv-panelen. Dat is begrijpelijk maar leidt opnieuw tot het toevoegen van een geheel in steen, glas en staal uitgevoerd vlak. Het ligt voor de hand meer in de geest van het masterplan een combinatie te maken van een groen dak en pv-panelen waardoor ook de biodiversiteit en waterretentie worden bediend.

Adres

Amsterdam Vendelstraat 7

Criteria zoeken

Adviezen zoeken